روزنامه گل

وحیدرضا عبدی نژاد - اینکه با مرور زمان تعداد زیادی از تیم‌های چه در رده باشگاهی و چه ملی از طریق اصولی و حساب شده و با شیب‌هایی ملایم به پوست اندازی می‌رسند و با مرور، تیم‌هایشان را جوانسازی می‌کنند امر طبیعی در دنیای فوتبال است.آنها رفته رفته با ستاره‌های موثر و کهنه کارشان خیلی حرفه ای و محترمانه وداع می‌کنند و از آنها در بخش‌های مدیریتی و مربیگری و... استفاده می‌کنند (با توجه به میل شخصی ستارگانشان)

به بهانه این اپیدمی مرسوم در جهان فوتبال و بالا رفتن سن ملی‌پوشانمان در این دوره از جام ملت‌های آسیا و پیش از پوست اندازی با شیب ملایمی که بعد جام ملتها برایمان در راه خواهد بود ، بر آن شدیم که به اصل این موضوع راجع به تیم ملی خودمان بپردازیم و البته در کنارش خاطره بازی‌های جذاب فوتبالی را هم داشته باشیم....

در ابتدا روی صحبتمان با تیم ملی شدیداً با تجربه کشورمان است که در آستانه جام ملت‌های آسیا در سال ۲۰۲۴ لقب پیشکسوت تیم‌های ملی در جام ملتهای این دوره را به خود اختصاص داده است! و اکثر دیگر تیم‌های ملی در این دوره از جام ملت‌ها جوان هستند یا حداقل جوانتر از ما حاضر شده اند. این ماجرای مذکور دو روی سکه برای ما دارد و هر دو روی متفاوت آن چه طرف خوشایند و ایده‌آل و چه سمت ناخوشایند و با نقد و پر سوال آن را بررسی خواهیم کرد.

روی اول و امیدبخش سکه می‌گوید در طول تاریخ رقابت‌های رسمی ملی آمارهایی وجود دارد برای تیمهایی که دارای مهره‌های مسن و کاربلدی بودند و همان کارکشتگان در لحظات فوق حساس و بزنگاه‌های خاص و دشوار کار را با تجربه بالا و گرانبهایشان برای تیم‌هایشان به خوبی درآوردند و مسبب کامیابی و حتی کسب مقام درخور تیمهایشان شده‌اند و با این عمل در مقاطعی ثابت کردند که شیر اگر پیر شود حتی باز هم خوش شکار و درنده است!

نمونه‌هایی از آن را با یک خاطره بازی و مطالب نوستالژی گونه که خواندنش خالی از لطف نیست (با مروری اجمالی) ارائه میکنیم: مثلاً در جام جهانی ۹۰ ایتالیا تیم ملی آلمان غربی که آن دوران برای خودش آمار نسبتاً بالایی از بازیکنان پر سن و سال اما کارکشته و ماهر داشت و با رهبری بکن بائر که بتازگی لقب قیصر فقید دنیای فوتبال را ب خود گرفت ( بهانه خوبی برای گرامی داشتن نامش هم شد) در جام جهانی ایتالیا با همان بازیکنان سن و سال دار و با تجربه و میدان دیده و البته آماده در حضور آرژانتین با مارادونا افسانه‌ای، ایتالیای مدعی و میزبان و انگلیس در اوج، باعث غافلگیری همگان شد و به مقام قهرمانی جام جهانی ۹۰ دست پیدا کرد ، آن تیم نشان داد در مقاطعی با اسلحه تجربه و در کنار داشتن ذهن برنده و آمادگی بدنی و با وجود سن نسبتا بالا میشود دست به کارهای بزرگ زد یا بعدها یونان شگفتی ساز و تا حدی مسن با آن سبک خاص و عجیبش و در کمال شگفتی سازی به قهرمانی جام ملتهای اروپا رسید.

همه این موارد مطرح شده نشان می‌دهد تجربه بالا نتیجه بخش هم بوده است اما حالا که بحث آمارها و بازی‌ها شد نگاهی اجمالی هم داریم به بازیکنان مسن ولی کارساز که در تاریخ به عنوان پیرمردهای موفق و توانا در زمین فوتبال نامشان ثبت شده است!‌ و ناجی تیمهایشان هم شده اند...

اولین آنها رژه میلای معروف است که با وجود بازنشستگی ولی با اصرار رئیس جمهور وقتشان به فوتبال برگشت و جالب آنکه باز هم درخشید! اتفاقاً در سن ۴۲ سالگی با گلی که در جام جهانی ۹۴ به تیم روسیه زد به مسن‌ترین بازیکن تاریخ جام جهانی که گلزنی کرده تبدیل شد.

اما به سراغ سنگربانان نوستالژی فوتبال میرویم ؛ پیتر شیلتون پر سن و سال ولی موثر هم نفر بعدی این لیست است ( کسی که افتخار حضور در آن صحنه معروف گل دست خدای مارادونا را داشت و پذیرای آن گل بود!) در همان سن بالا برای انگلستان موثر واقع می‌شد و ماندگار شد. سرآمد همه این‌ها یکی دیگر از مسن‌ترین بازیکنان تاریخ جام جهانی است که به راستی در راه قهرمانی ایتالیا در جام جهانی بسیار موثر واقع شد و ثابت کرد که در یک سری از مواقع سن می‌تواند فقط یک عدد باشد... دینوزوف افسانه‌ای در ۴۱ سالگی چنان موثر و قبراق در چهارچوب دروازه ایتالیا قرار گرفت که تا روز فینال بازیها بار تیمش را به دوش گرفت و پایان خوشی را برای تیم ملی‌اش رقم زد و با همان سن بالا جام قهرمانی زرین را بالا برد.

همه این آمارها نشان می‌دهد تجربه بالا و کهنه کاری مهره‌های توانا در برخی از ادوار تاریخ فوتبال بسیار کارساز و نتیجه بخش بوده است و حتی باعث کامیابی تیمهایشان بوده ، اما روی دوم سکه حکایتی دیگر دارد و می‌گوید در دنیای مدرن این روزهای فوتبال بیشترین تمرکز روی جوانسازی تیمها و میدان دادن به جوان‌ترها و پدیده‌های از راه رسیده فوتبال است و بالاترین سرمایه‌گذاری برای گرفتن نتایج بهتر روی اینان صورت می‌گیرد. جام جهانی قطر ۲۰۲۲ شاهد آن بودیم که عملا تیم‌های ملی جوان‌تر موفق‌تر عمل کردند... نهایتاً سرآمد آنها یعنی آرژانتینی بود که به قهرمانی هم رسید.حتی در گذشته‌های دورتر تیم ملی جوان شده برزیل در سال ۱۹۷۰ با یک پدیده بسیار جوان که بعدها اسطوره فوتبال شد (پله ۱۷ ساله) طعم قهرمانی آن دوره را با یک برد جانانه در فینال جام جهانی مقابل ایتالیا چشید و به یک تیم قهرمان جوان در جهان تبدیل شدند.

این حالت نشان دهنده آن است که نیروهای جوانی که میدان دیده هستند و نبوغ دارند هم می‌توانند کارهای بسیار بزرگی را انجام دهند و حتی تاریخ سازی کنند اما از بحث جام ملت‌های آسیا دور نمی‌شویم در این دوره‌ جام آسیایی ژاپنی‌ها با میانگین سنی ۲۵ سال جوان‌ترین تیم جام هستند و بعد از آنها عربستان با ۲۶ سال جایگاه دوم را به خود اختصاص داده است.

میانگین تیم ملی ما با ۲۸.۶ سال بالاترین میانگین سنی در جمع پنج مدعی کسب جام ملت‌های سال ۲۰۲۴ آسیاست. ما ۱۲ بازیکن بالای ۳۰ سال داریم که باید امیدوار باشیم قدیمی‌ترهای تیم در لحظات حساس با تجربه بالایشان به قول معروف کار را به بهترین شکل برایمان در بیاورند و در کنارشان شاید مجالی برای خودنمایی تعداد اندکی از جوان‌های تیم باشد تا با تزریق نیروی جوانی به این کهنه کاران تیم، در کنار کسب تجربه در میدانی حساس امیدوار به فتح جام ملت‌هایی شویم که سالیان سال است در حسرت آن هستیم.

ناگفته نماند جوانترین تیم ملی فوتبالمان در تاریخ‌های جام‌های رسمی و مهم مربوط به جام جهانی ۷۸ آرژانتین است که فقط کازرانی ۳۱ ساله بالاترین سن را داشت و بعد از آن هم حجازی با ۲۸ سال سن بزرگترین بازیکن تیم بود ما در آن سال با معدل سنی ۲۵ سال جوان‌ترین تیم‌های تاریخ جام جهانی بودیم.در سال ۹۸ فرانسه با معدل ۲۸ سال ۷ ماه کمی پیرتر شده بودیم ولی باز هم در مجموع موفق ظاهر شدیم.

در جام جهانی ۲۰۰۶ با معدل ۲۷ سال نسبت به دوره قبلش پیرتر شدیم و به جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل که رسیدیم مسن‌ترین تیم دوران بودیم و آن هم با ۲۷/۹ سال که در آن جام هم عملکرد متوسطی داشتیم بعد هم که در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه با معدل ۲۶/۴ نسبت به دوره قبلش یک سال و ۵ ماه جوان‌تر شدیم و اتفاقاً عملکرد بهتری داشت ولی در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر ایران از پیرترین تیم‌های جام جهانی بود و نتیجه‌ای را هم در بر نداشت و یک باخت سنگین هم نصیب مان شد.

این فلش بک به گذشته و اعلام آمار و ارقام مختصر سیگنال‌هایی را به ما می‌دهد؛ اولاً باید امیدوار باشیم در جام ملت‌های پیش رو با تلفیق با تجربه‌ها و البته جوان‌ترها در ترکیب اصلی تیم ملی به مصاف حریفان آماده این دوره از جام ملت‌هایی برویم که سخت‌تر از دوره‌های قبل به نظر می‌رسد و با فرمول پویایی نیروی جوانی به همراه استفاده از تجربه و میدان دیدگی های قدیمی‌ترها (بهمراه استعداد ذاتی و هوش بالای ستارگانمان) از جمله بیرو در درون دروازه تا طارمی گلزن و سردار جوان در حمله بتوانیم بر بام فوتبال آسیا قرار بگیریم.

اما چه در این دوره کامیاب شویم که امیدواریم اینطور باشد و یا چه ناکام دوباره جام ملت‌ها شویم نکته مهم این است که بلافاصله پس از جام ملت‌های آسیا باید سخت به فکر پوست اندازی برای تیم ملی باشیم و بیشترین تمرکز مردان کادر فنی تیم ملی باید روی جوان شدن و معرفی ستارگان آینده‌دار و با استعداد باشد که البته میدان دیده هم شوند و به پختگی لازم برسند تا در جام‌های جهانی بعدی و جام های ملت‌های آسیای آینده نگاهی به مراتب امیدوارانه تر داشته باشیم .

کلام آخر ؛ به امید شکار کاپ معتبر و نوبرانه ملت‌های آسیا در دوحه توسط یوزهای کمی خسته ولی کارکشته و با تجربه در همین تورنمت خاص...